AHMED HAMDİ TANPINAR (şâir, yazar)

TÜRK ve şâiri, 1901 yılında İstanbul'da doğdu. Antalya Sultanîsi ve Edebiyat fakültesini bitirdi (1923). Çeşitli liselerde, Gazi Eğitim enstitüsünde ve Güzel Sanatlar akademisinde; edebiyat, sanat tarihi, estetik ve mitoloji dersleri verdi (1930-39). İstanbul Üniversitesi Edebiyat fakültesi Türk dili ve Edebiyatı bölümü, Yeni Türk Edebiyatı profesörlüğüne getirildi (1939).

Maraş Milletvekili (1942-46), Millî Eğitim Bakanlığı müfettişi (1946), Güzel Sanatlar Akademisi estetik öğretmeni (1948) oldu. Yeniden Türk Edebiyatı profesörlüğüne döndü (1949). Vefatına kadar bu vazifede kaldı. Şiirleri çeşitli dergilerde yayınlandı.

Eserlerinde; Anadolu'da gelişen Türk-İslâm medeniyetinin özellikleri ve değerleri üzerinde durdu. Bu değerlerin, Batı medeniyeti karşısında taşıdığı anlamı araştırdı; Garplılaşma hareketi içinde geleneklerin önemini gösterdi. Hikâyelerinde bu temaya, psikolojik derinliği ve özellikle şuuraltının çözümünü ekledi.

Tanpınar'ın zaman zaman konuşma dilinden uzaklaşan, birkaç dilden terimlerle zenginleşen, birleşik cümlelerin imkânlarını araştıran bir üslûbu vardır. Edebiyat tarihi araştırmalarında Tanzimat'tan günümüze kadar gelen ve eserleri özellikle psikolojik şartları araştırarak inceler. Resim, heykel, musıkî vb. konularında denemeleri vardır. Ahmed Hamdi Tanpınar, 1962' de İstanbul'da öldü.

Eserleri: "Abdullah Efendi'nin Rüyaları (hikâyeler - 1943)", "Mahur Beste (roman - 1944)", "Huzur (roman - 1949)", "Yaz Yağmuru (hikâyeler - 1955)", "19. Asır Türk Edebiyatı Tarihi (1949)", "Saatleri Ayarlama Enstitüsü (roman - 1962)", "Edebiyat Üstüne Makaleler (1969)", "Yaşadığım Gibi (denemeler - 1970)".